Στην παρακάτω λίστα δεν περιλαμβάνονται ταινίες στις οποίες απεικονίζονται απλές συμμορίες και μικροεγκληματίες, αλλά κινηματογραφικά έργα των οποίων ο πυρήνας είναι η ίδια η μαφία και οι ιστορίες & τα πρόσωπα που την περιβάλλουν.
American Gangster (2007)
Η πραγματική ιστορία του Frank Lucas, του αφροαμερικάνου εμπόρου ναρκωτικών που ξεκίνησε την «καριέρα» του διακινώντας μικροποσότητες στο Χάρλεμ, μέχρι που έφτασε να αναδειχτεί ως ο αδιαφιλονίκητος βασιλιάς της ηρωίνης τη δεκαετία του ’70. Ο Denzel Washington προβάλλει ως ο απόλυτα πειστικός, badass μαφιόζος, με τον Ridley Scott να αποτυπώνει με νεύρο τη διαδρομή του από τα πλούτη και τα σικάτα μεγαλεία, μέχρι την αναπόφευκτη καταβαράθρωση.
The Untouchables (1987)
Η ταινία πραγματεύεται τη μάχη του πράκτορα Elliot Ness με το οργανωμένο έγκλημα την εποχή της ποτοαπαγόρευσης. Ο De Palma εστιάζει περισσότερο στην graphic γκανγκστερική απεικόνιση της εποχής παρά στα ιστορικά γεγονότα, ενώ ο Sean Connery μας προσφέρει μια από τις τελευταίες μεγάλες ερμηνείες του.
Miller's Crossing (1990)
Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα γκανγκστερικού νεονουάρ, το φιλμ των αδερφών Κοέν περιγράφει την ταυτόχρονη, τριπλή διαμάχη μεταξύ της ιταλικής, της ιρλανδικής και της εβραϊκής μαφίας, με φόντο τη μεγάλη οικονομική ύφεση των ΗΠΑ, στα τέλη των ’20s. Οι πανέξυπνες σεναριακές ανατροπές, η αριστοτεχνική εμβάθυνση στους χαρακτήρες και τα απολαυστικά ξεσπάσματα «θορυβώδους» δράσης, χαρίζουν στο «Πέρασμα του Μίλλερ» την όγδοη θέση της λίστας.
Snatch. (2000)
Ίσως η καλύτερη μαφιόζικη κωμωδία όλων των εποχών, το Snatch ξεχωρίζει για το γοητευτικά μπλεγμένο του σενάριο, τους ξεκαρδιστικά περιθωριακούς του ήρωες και το σπινταριστό του μοντάζ. Ο «Άγγλος Ταραντίνο», Guy Ritchie σκηνοθετεί στη διαπασών με αδιάκοπα “jump cuts”, ευφάνταστα κοντινά πλάνα και slow motion γρονθοκοπήματα, ενώ εκμεταλλεύεται με τον πιο ιδανικό τρόπο τον Brad Pitt (και τη γελοία του προφορά) στο ρόλο του τσιγγάνου πυγμάχου.
Scarface (1983)
“Say hello to my little friend”. Η θρυλική ατάκα του Πατσίνο που φαίνεται ότι δε θα παλιώσει ποτέ, αποτελεί το σήμα κατατεθέν της ταινίας του De Palma. Στον «Σημαδεμένο» ακολουθούμε τον κουβανό εγκληματία Tony Montana, στην πορεία του προς το χτίσιμο της υπέρτατης αυτοκρατορίας κοκαΐνης, ενώ παρατηρούμε, χωρίς την παραμικρή ωραιοποίηση, τη σταδιακή του μετάβαση στην τρέλα. Η eightίλα ξεχειλίζει και το ερμηνευτικό κρεσέντο του Πατσίνο μετατρέπει το φιλμ σε “one man show”.
The Departed (2006)
Η σκακιστικού επιπέδου κούρσα μεταξύ του αστυνομικού που έχει διεισδύσει στο Συνδικάτο του οργανωμένου εγκλήματος (Leonardo DiCaprio) και του εγκληματία/χαφιέ που έχει ανέλθει τα κλιμάκια του Αστυνομικού Σώματος (Matt Damon). Ο Martin Scorsese ενσωματώνει την ατμόσφαιρα σασπένς της πρωτότυπης ταινίας (Infernal Affairs) στo σύμπαν της βοστονέζικης παρανομίας. Η ταινία καθιέρωσε τους Scorsese-DiCaprio ως Power Duo στο μυαλό ακόμα και του τελευταίου αμφισβητία. Κερασάκι στην τούρτα, ο “ψυχάκιας” Jack Nicholson στο ρόλο του αρχιμαφιόζου Frank Costello.
Eastern Promises (2007)
Ο David Cronenberg παραδίδει ένα ψυχαναλυτικό δοκίμιο πάνω στο χαρακτήρα και τη φύση της βίας. Άλλοτε ψυχρός και εγκεφαλικός και άλλοτε αμείλικτα σκληρός, μας εισάγει στον υπόκοσμο της ρώσικης μαφίας του Λονδίνου περιβάλλοντας όλη την ταινία με ένα αποπνικτικό πέπλο αρρωστημένων καταστάσεων και στυλιζαρισμένης παρακμής, με τον Viggo Mortensen να αποδεικνύει ότι μπορεί να προσφέρει πολλά περισσότερα από έναν… Aragorn.
Once Upon a Time in America (1984)
Ο πατέρας των σπαγγέτι γουέστερν, Sergio Leone αποφασίζει –στην τελευταία του ταινία- να αλλάξει ρότα και να βάλει την υπογραφή του σε ένα από τα σημαντικότερα γκανγκστερικά αριστουργήματα όλων των εποχών. Υιοθετώντας κινηματογραφικά μια εικονοκλαστική προσέγγιση αφηγείται την ιστορία του μαφιόζου David Aaronson με ένα επί τούτου υποτονικό και μελαγχολικό ύφος, που σε συνδυασμό με το soundtrack και τη γενικότερη κατήφεια συνθέτουν μια ατμόσφαιρα που ξεχειλίζει από δραματουργική αυθεντικότητα.
Goodfellas (1990)
Ποτέ ξανά ο μικρόκοσμος της μαφίας δεν απεικονίστηκε τόσο απενοχοποιημένα ελκυστικός όσο στα "Kαλά Παιδιά". Λεφτά, πολυτέλειες, κοινωνική καταξίωση, γυναίκες, αίσθηση παντοδυναμίας. Ο Martin Scorsese μοιάζει να ηδονίζεται από τον τρόπο που αποτυπώνει το lifestyle και τις πτυχές της καθημερινότητας των ιταλοαμερικάνων παρανόμων, χωρίς όμως ταυτόχρονα να ξεχνά να επισημαίνει το τίμημα που θα πληρώσει όποιος επιλέξει να ακολουθήσει το συγκεκριμένο μονοπάτι. Μια από τις ελάχιστες ταινίες του είδους που μπορεί να χαρακτηριστεί «αψεγάδιαστη».
The Godfather (Part 1,Part 2) (1972,1974)
Δε θέλω να μπω στη θέση να διαλέξω μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου μέρους του «Νονού». Η δύναμη και των δύο ταινιών πάντως είναι η σχεδόν απίστευτη πληρότητά τους. Αν στο νούμερο ένα μένουμε εκστατικοί από τον Brando και τον Pacino, τη μαεστρική κινηματογράφηση του Coppola, τους διαλόγους και το στιβαρό σενάριο των δολοπλοκιών και των ανατροπών, στη δεύτερη θαυμάζουμε τον αφοπλιστικά ακριβή τρόπο με τον οποίο παρουσιάζονται και αναλύονται πολυεπίπεδα όλες οι διαβαθμίσεις του σύνθετου και διεφθαρμένου κοινωνικοπολιτικού οικοδομήματος.
